Nhìn trong lớp học hay văn phòng của bạn, bạn có nhận thấy một số người rất hay suy nghĩ đi ngược đám đông nhưng điều họ bảo vệ lại đúng mà mãi sau này chúng ta mới nhận ra. Đó là do họ có tư duy phản biện rất tốt. Sau khi giới thiệu với quý độc giả cuốn sách hay về tư duy phản biện của Zoe McKey, bài viết này Eccthai cùng bạn tìm hiểu sâu hơn.
Tư duy phản biện là gì?
Định nghĩa
Tư duy phản biện trong tiếng Anh là Critical Thinking có nghĩa là suy nghĩ rõ ràng và có lập luận chắc chắn cho những gì bạn đang làm hoặc niềm tin của bạn. Tư duy phản biện bao gồm khả năng vận dụng suy nghĩ độc lập (independent thinking) và suy nghĩ phản chiếu (reflective thinking).
Hiện nay chưa có hệ thống thuật ngữ nào nói đích xác về lối tư duy này là gì? Trong khi đa số chúng ta thường hiểu lầm giữa tranh cãi và phản biện. Và mặc dù phản biện cũng chính là tìm ra những điểm sai sót, sai lầm của một sự việc hiện tượng con người nào đó nhưng không phải để chê cười, phê phán tiêu cực mà nhằm mục đích đóng góp, xây dựng, giúp cho nó tốt hơn thông qua những lập luận đúng đắn và có cơ sở.
Đọc thêm các kiến thức hay khác tại đây.
Dấu hiệu cho thấy một người có tư duy phản biện
- Hiểu sự gắn kết logic giữa các quan điểm.
- Nhận dạng, phát triển và đánh giá các lập luận.
- Tìm ra những sự không nhất quán và lỗi sai phổ biến trong cách lập luận.
- Giải quyết vấn đề một cách có hệ thống.
- Nhận dạng sự liên quan và tầm quan trọng của các ý tưởng.
- Xem xét cách lập luận và sự đúng đắn trong quan điểm, niềm tin của người khác.
Một người có tư duy phản biện không chỉ có trí nhớ tốt, hiểu biết nhiều kiến thức mà còn có khả năng suy luận những hệ quả từ những điều họ biết đồng thời sử dụng thông tin để giải quyết vấn đề, đồng thời tìm kiếm những nguồn thông tin liên quan để tăng hiểu biết của mình về vấn đề đó.
4 cách rèn luyện kỹ năng tư duy phản biện mỗi ngày
Nếu bạn đang sống quá cảm tính và hầu hết những quyết định của bạn thường khiến bạn hối hận thì hãy rèn luyện tư duy phản biện nhanh 20 phút mỗi ngày thông qua 4 bí quyết nhỏ dưới đây. Hãy làm đi và bạn sẽ biết ơn chính mình đấy.
Tích cực trau dồi kiến thức của bản thân
Người có tư duy phản biện không chỉ ăn nói tốt và còn ăn nói chính xác mới có thể thuyết phục được người khác tin và đi theo mình. Vì vậy, việc bạn có thể làm mỗi ngày chính là không ngừng học hỏi, quan sát mọi việc xung quanh, thu nạp thật nhiều kiến thức và thông tin không chỉ trong lĩnh vực của mình mà còn ở nhiều lĩnh vực khác nữa.
Có một cái nhìn khách quan
Thật khó để nhìn sự vật A, B, C nào đó với ánh mắt khách quan. Đa phần chúng ta trở nên bình thường bởi vì hay đặt suy nghĩ chủ quan và cái tôi quá lớn vào sự viện đang diễn ra. Hãy rèn luyện kỹ năng tư duy phản biện bằng cách tập suy nghĩ chủ quan để có những lập luận một cách chuẩn xác.
Tập thói quen đặt câu hỏi
Để có tư duy phản biện bạn phải biết đặt câu hỏi. Bởi mỗi câu hỏi sẽ giúp bạn tự tìm câu trả lời để không ngừng hoàn thiện chính mình, biết nhìn nhận mọi việc ở nhiều góc độ khác nhau, đây cũng là cách giải quyết vấn đề một cách trọn vẹn, tránh sai sót.
Sử dụng sơ đồ hóa ý kiến
Khi nhận diện một vấn đề nào đó, đầu tiên là chúng ta nắm rõ thông tin chính xác về vấn đề gì? Về ai? Về điều gì? Liên quan đến lĩnh vực gì? Sau đó, dựa trên những cơ sở khoa học và logic, hãy lên những câu hỏi để làm rõ vấn đề. Tại sao A mà không phải B, A đúng hay B đúng, nếu là A thì kết quả thế nào, B thì kết quả thế ào, cái nào mới là cái đúng và chính xác. Từ đó rút ra kết luận và nguyên nhân cho vấn đề trên.
Sách hay về Tư duy phản biện
Ở phần trước, Eccthai đã giới thiệu với quý độc giả cuốn sách “Tư duy phản biện” của tác giả Zoe McKey. Cuốn sách sẽ giúp bạn thức tỉnh, khai phá đầu óc và thực sự có thể học được cách làm sao để rèn luyện tư duy theo kiểu phản biện một cách tốt nhất để không ngừng phát triển bản thân.
Nếu thực sự bạn thực hành được những phương pháp bên trong cuốn sách này bạn sẽ đủ tự tin, bản lĩnh, có định hướng, tập trung và kỷ luật khi đưa ra bất cứ quyết định gì. Tư duy phản biện sẽ giúp bạn ngừng quyết định vội vàng, mà bắt đầu phân tích tình huống từ nhiều góc độ khác nhau, có cái nhìn đúng đắn hơn về mọi hiện tượng trong cuộc sống và bạn sẽ không bao giờ cảm thấy hối tiếc về những quyết định của bản thân.
Ngoài ra, để học và rèn luyện lối tư duy này một cách đúng đắn, hiệu quả bạn có thể tham khảo một số cuốn sách hay nhất về chủ đề này như:
- Cẩm nang tư duy phản biện: Khái niệm và công cụ (Critical thinking: Concept and Tools), Richrad Paul & Linda Elder
- Tư duy nhanh và chậm (Thinking fast and slow), Daniel Kahneman
- Lối mòn của tư duy cảm tính, Ori Brafman & Rom Brafman
- Sách Tư duy phản biện: Công cụ để đảm đương công việc và cuộc sống (Critical Thinking: Tools for Taking Charge of Your Professional and Personal Life)
- Rèn Luyện Tư Duy Phản Biện
- Đặt câu hỏi đúng: Dẫn lối tư duy phản biện (Asking the right questions: A guide to critical thinking)
Lời kết
Tư duy phản biện là một trong những kỹ năng tuyệt vời nhất trong cuộc sống, nó sẽ giúp bạn không ngừng hoàn thiện bản thân và có những bước ngoặt vĩ đại trong sự nghiệp & cuộc sống. Nếu có thể, ngay từ bây giờ hãy trang bị cho chính mình một tư duy sắc bén thông qua những cuốn sách hay ECCthai đã liệt kê.
Chúc bạn đọc sách thú vị và áp dụng những phương pháp tư duy phản biện thành công!